Waarom je narcisten blijft aantrekken? Herken patronen bij jezelf

“Weer een narcist(e).” Die gedachte schiet door je hoofd na nóg een bizarre ruzie met een partner, vriendin of collega waarin jij hoe dan ook, wéér de schuldige bent (althans, dat gevoel wordt je steeds gegeven). Hoe kan dit nou weer gebeuren? Je dacht dat je had geleerd van de vorige keer. Je had nu toch echt betere grenzen? Je eigenwaarde zat toch goed?

Toch zit je hier weer. Met iemand die je energie zuigt, je realiteit in twijfel trekt en je het gevoel geeft dat je nooit goed genoeg bent, dat je klein bent, en onbelangrijk. En ergens diep vanbinnen fluistert een stemmetje: “Misschien trek ik dit soort mensen wel aan.”

Spoiler alert: dat stemmetje heeft -niet altijd- maar wel vaak gelijk. Maar voordat je in een spiraal van zelfverwijt duikt – stop daar maar mee. Dit gaat niet over schuld geven aan jezelf. Dit gaat over patronen herkennen die vaak zo diep zitten dat je ze zelf niet eens doorhebt.

De onzichtbare antenne: signalen die je onbewust uitzendt

Narcisten zijn als haaien die bloed in het water ruiken. Ze hebben een zesde zintuig voor mensen die hen zullen tolereren, aandacht geven, faciliteren en zelfs zullen verdedigen, ook en zelfs wanneer ze onacceptabel gedrag vertonen. En het enge? Jij zendt die signalen uit zonder dat je het doorhebt.

Nee, je hebt geen groot neonbord op je hoofd met “Joehoe, hier ben ik! Misbruik me maar!” Het zijn subtiele micro-signalen die narcisten oppikken als wifi-signalen. Signalen die jij uitzendt omdat ze zo diep in je systeem zitten dat ze aanvoelen als gewoon “wie jij bent.”

Het “mijn eigenwaarde-is-wel-oké, toch?” idee

Je denkt mogelijk zelfs dat jouw eigenwaarde en zelfbeeld wel in orde zijn. Je hebt een baan, hobby’s, vrienden. Je bent geen hoopje ellende dat smekend door het leven kruipt, je bent beslist geen muurbloempje. Maar eigenwaarde heeft lagen, zoals een ui. En narcisten zijn meesters in het doorzien van die buitenste, ogenschijnlijk ‘sterke’ laag.

Micro-signalen van verborgen lage eigenwaarde, en waarom je narcisten blijft aantrekken

• Je verontschuldigt je voor dingen die geen excuus nodig hebben (“Sorry dat ik bel…”)
• Je maakt jezelf kleiner in gesprekken (“Ik weet niet zoveel van dit onderwerp, maar…”)
• Je zoekt automatisch de fout eerst bij jezelf als er conflict is
• Je hebt meer moeite met complimenten ontvangen dan geven
• je hebt moeite je grenzen aan te geven als die worden overschreden, of erger; je weet eigenlijk niet precies waar jouw grenzen liigen
• Je voelt je schuldig als je ‘nee’ zegt, ook bij onredelijke verzoeken
• Je voelt je schuldig of ‘unheimisch’ als je eindelijk wél eens een grens aangeeft
• Je bent ook niet scheutig met het uitspreken van JOUW behoeftes, als je al weet welke dat zijn…

De “ik ben toch niet codependent?” valstrik

“Codependent? Ik? Nee hoor, ik red geen mensen, ik ben gewoon aardig.” Zomaar een gangbare gedachte van bijna iedereen die in narcistische relaties belandt.

Codependentie is niet altijd het stereotype van de reddende engel die (bijvoorbeeld) daklozen uit de goot trekt. Codependentie is veel subtieler. Bijvoorbeeld:

• Je voelt je automatisch (vaak zonder dat je je bewust hiervan bent) verantwoordelijk voor andermans emoties
• Je past jezelf bijna automatisch (en dus ook onbewust) aan om conflicten te vermijden
• Je geeft je eigen behoeften bijna klakkeloos op, om de ander tevreden te houden
• Je rechtvaardigt andermans slechte gedrag (“Hij heeft het zwaar gehad of… vorige week was hij wel heel lief.”)
• Je denkt dat liefde betekent dat je alles moet accepteren en je voelt je niet goed in staat om een grens of uit te spreken en er dan ook naar de handelen. 

Het grens-paradox: “ik heb toch grenzen?” Terwijl je die misschien niet goed genoeg bewaakt.

Dit is misschien wel de meest pijnlijke om te herkennen. Je denkt dat je grenzen hebt omdat je voelt wat je niet wilt, als er iets gebeurt dat je niet wilt. Maar weten en handhaven zijn twee compleet verschillende dingen.

Waarom je narcisten blijft aantrekken? Dit zijn signalen van zwakke grenzen die je misschien niet herkent:

• Je zegt ‘nee’, maar laat je toch overhalen
• Je stelt grenzen op, maar handhaaft ze niet (genoeg en niet consistent)
• Je voelt je schuldig en ‘over réactief’ als je wel eens grenzen stelt
• Je maakt uitzonderingen “deze ene keer” die de vevolgens regel worden
• Je legt je grenzen uit en verdedigt ze, in plaats van ze gewoon te stellen (in daden!)

Waarom je narcisten blijft aantrekken? De meest zorgelijke oorzaak: je kent je eigen behoeften niet

Dit is de grote, moeilijke waarheid die niemand wil horen. Veel mensen die narcisten aantrekken, weten letterlijk niet wat ze nodig hebben of willen. Vaak is dit de oorzaak van een (emotioneel) onveilige jeugd. En als jij al niet weet wat je zelf nodig hebt, hoe kun je dan grenzen stellen? Hoe kun je dan voor jezelf opkomen?

Tekenen dat je je eigen behoeften niet kent:

• Je vraagt altijd wat de ander wil (“Wat wil jij eten?” terwijl je zelf honger hebt). Of minder extreem; jij stelt je in ieder geval vaak veel flexibeler op dan de ander, ook als je liever wat anders zou willen.
• Je hebt moeite met beslissingen nemen, vaak ook kleine
• Je weet beter wat anderen nodig hebben dan wat jijzelf nodig hebt
• Je voelt je leeg of verloren als je alleen bent (dit hoeft overigens niet, ik ken genoeg mensen die geen probleem hebben met alleen zijn. De zwakkere eigenwaarde komt pas naar boven in omgang  met anderen)
• Je past je meningen aan naar degene met wie je op dat moment bent

Waarom deze patronen zo hardnekkig zijn

Deze patronen zijn niet ontstaan omdat je dom bent of masochistisch. Ze zijn ontstaan als overlevingsstrategieën. Waarschijnlijk in je jeugd, of misschien door eerdere relaties, misschien door maatschappelijke conditionering. Het is goed om erachter te komen waar ze bij jou vandaan komen, en nóg belangrijker om er aan te gaan werken. Leer jezelf kennen, werk aan je grenzen, behoeftes en je LEF om deze te uiten, ongeacht wat anderen daarvan vinden. 

Het perfecte slachtoffer-profiel

Narcisten zoeken geen zwakke mensen. Ze zoeken sterke mensen met specifieke zwakke plekken:

Empathische mensen – Je kunt je (téveel) inleven in hun “pijn” en excuseert hun gedrag.
Mensen met een redderscomplex – Je wilt helpen en anderen “redden” of “helpen met genezen”
Mensen-pleasers – Je doet alles om harmonie te bewaren
Mensen met trauma – Je bent gewend aan chaos, disrespect, manipulaties en ziet dit als “normaal”, je herkent het ongezonde ervan niet
Over verantwoordelijke mensen – Je neemt de schuld óf de verantwoording op je als dingen fout gaan

De trauma-band connectie

Hier wordt het echt donker. Als je opgegroeid bent met onberekenbare liefde (ouders die soms lief waren, en dan weer boos of afwijzend), dan voelt de op-en-neer emotionele achtbaan van een narcist voor jou bekend. Vertrouwd zelfs, ook als het pijn doet. Die pijn is ‘normaal’, je ziet het niet en vind de “van-hemel-naar-hel-en-weer-terug” dynamiek normaal.

De “ik ben anders nu” illusie nadat je alles hebt gelezen over narcisme…

Na elke narcistische relatie denk je dat je geleerd hebt. Je hebt het ervaren, je hebt erover gelezen, video’s bekeken. Je bent nú bewuster over narcisme, sterker, wijzer… Denk je. En dan loop je weer tegen dezelfde muur.

Waarom? Omdat bewustzijn op cognitief niveau niet genoeg is. Je kunt alle boeken lezen over narcisme, alle red flags kennen, alle tactieken doorzien – maar als jij jezelf niet leert kennen en super hard gaat werken aan je eigen grenzen, moed op daarvoor op te komen en je onderliggende patronen niet veranderen, blijf je dezelfde energie uitstralen, waar narcistische types op af komen als vliegen op de st*nt.

Het is alsof je wel nieuwe outfit aantrekt, maar nog steeds dezelfde parfum opdoet. Narcisten ruiken jou nog steeds van kilometers afstand.

Onbewuste signalen die je uitzendt, waarom je narcisten blijft aantrekken

“Ik wil geen conflict” = “Ik zet mijn behoeften opzij voor jouw comfort”

“Het geeft niet” (terwijl het wel geeft) = “Ik ben beschikbaar voor misbruik”

“Sorry,…” (voordat je een mening geeft) = “Ik vind mijn eigen gedachten niet waardevol”

“Ik weet niet” (als je wel degelijk een mening hebt) = “Ik ben bang voor jouw reactie op mijn waarheid”

“Dat had ik anders kunnen aanpakken” (na ándermans fout) = “Ik neem verantwoordelijkheid voor andermans gedrag, zelfs als ik wéét dat ik goed zat en niets fout deed”.

De donkere waarheid: er zijn er veel meer dan je denkt

Voordat je jezelf gaat afvragen “Waarom trek ik dit aan?”, laten we even eerlijk zijn over de -niet zo fijne – realiteit: er lopen véél meer narcistische mensen rond op deze aardkloot dan officieel wordt aangenomen. We hebben het niet over de 1-2% die in onderzoeken wordt genoemd. In werkelijkheid kom je veel vaker behoorlijk narcistische trekken of ronduit stoornissen zelf, tegen dan je beseft. Bij mannen én bij vrouwen, hoog -en laag opgeleid, jong én oud.

En hier komt het pijnlijke deel: zelfs mensen met expertise op dit gebied – ook ik – herkennen het vaak niet meteen. Ik ken bijvoorbeeld een aantal mensen al 25 jaar, en pas sinds kort, nu ik frequenter en in andere contexten met hen omga, zie ik sterk narcistische patronen die er altijd al waren. Mensen die ik voorheen als vriendelijk, aardig en behulpzaam maar soms “gewoon een beetje naar” of “bot” of”egoistisch” had weggewuifd. Ook die blijken nu, nu ik meer en vaker met ze omga (bijvoorbeeld in werk context), manipulatieve tactieken te gebruiken die ik jarenlang over het hoofd heb gezien. Deze mensen worden over ghet algemeen door ‘de rest’ als heel vriendelijk en behulpzaam ervaren. 

“Je ziet het pas, als je het ziet”…. Gaat absoluut op voor narcisme in welke vorm dan ook.

De waarheid? Als je regelmatig met narcistische mensen te maken hebt, ligt dat dus niet alleen aan jouw “aantrekkingskracht.” Het ligt ook aan het simpele feit dat ze gewoonweg overal zijn – op je werk, in je vriendenkring, in je buurt, in je vereniging, een vaak ook zelfs in je familie. Je kunt lang niet altijd alle narcisten vermijden, want ze zijn met veel meer, en beter gecamoufleerd dan we denken.

Je trekt niet alleen narcisten aan

Hier is wat niemand je vertelt: als je narcisten aantrekt, trek je waarschijnlijk alle soorten emotionele vampieren aan. Bijvoorbeeld borderline persoonlijkheden, en andere manipulatieve mensen, energie-zuigers, drama-koninginnen, diva’s, macho’s, maar ook de eeuwige slachtoffers etc.etc.. Je bent een magneet voor iedereen die iemand zoekt om hun emotionele lading op af te dumpen.

Waarom? Omdat je uitstraalt dat je:

• Andermans emoties belangrijker vindt dan je eigen
• Bereid bent jezelf op te offeren voor andermans comfort
• Conflicten zult vermijden, ook ten koste van jezelf
• Sneller je eigen realiteit in twijfel trekt als iemand anders iets anders beweert

De uitweg: patronen doorbreken begint van binnen

De goede nieuws? Zodra je deze patronen écht herkent en begint te veranderen, verandert je ‘magnetisme’. Narcisten voelen het als je niet meer beschikbaar bent voor hun spelletjes. Ze ruiken het letterlijk en daar wagen ze zich liever niet aan.

Stap 1: Leer je eigen behoeften kennen
Begin klein. Welke muziek vind je fijn? Waar heb je zin in vandaag? Wordt jou gevraagd naar wat jij wilt? Zeg het gewoon, zonder uitleg of excuus. Als je je eigen behoeften niet kent, kun je geen grenzen stellen.

Stap 2: Oefen met kleine grenzen
“Nee, ik heb geen zin in die film.” Zonder uitleg. Zonder verongelijking. Gewoon nee. Maakt iemand een rotopmerking? Zeg het, zonder twijfel!

Stap 3: Stop met je verontschuldigen voor je bestaan
“Sorry dat ik bel” wordt “Hoi, heb je even tijd?” “Sorry, maar ik denk…”. Sorry, maar dat wil ik liever niet. Zeg gewoon: “dat will ik niet”. Punt.

Stap 4: Leer conflicten als neutraal te zien.
Conflict betekent niet dat jij slecht bent. Het betekent dat twee mensen verschillende behoeften of meningen hebben. Dat is normaal.

Stap 5: Vertrouw je eigen waarneming
Als iets raar of niet goed voelt, dan is dat gewoon zo. Punt. Je hoeft niet eerst alle bewijzen te verzamelen voordat je je eigen gevoel vertrouwt. Je gevoel zegt namelijk  heel veel. Leer het vertrouwen.

Loskomen van de narcist-magneet met “Loskomen van de Traumaband”

Herken je jezelf in deze patronen? Voel je je gevangen in een cyclus waarbij je steeds hetzelfde type persoon aantrekt, ongeacht hoeveel je “geleerd” hebt van vorige ervaringen?

Het doorbreken van deze patronen vereist meer dan alleen bewustzijn. Het vereist het herprogrammeren van diep gewortelde overtuigingen en reacties die vaak al sinds je jeugd bestaan.

In ons online traject “Loskomen van de Traumaband” leer je:

• Veel over jezelf binnen narcistische dynamieken. 
• Je onbewuste patronen en triggers herkennen en begrijpen
• Je eigenwaarde opbouwen en eigen koers opstellen vanaf de kern, niet alleen het oppervlak
• Echte, niet-onderhandelbare grenzen stellen en handhaven
• Je eigen behoeften kennen en prioriteit geven
• Het verschil voelen tussen gezond en ongezond gedrag, ook dat van jezelf!
• Traumaband doorbreken

Je verdient liefde en andere relaties die voelen als veilig en rustig, betrouwbaar, niet als een achtbaan. Liefde en vriendschappen die je energie geven in plaats van leeg zuigen. Een partner en vrienden en collega’s die je aanmoedigen in plaats van klein maken.

Die liefde begint met de liefde voor jezelf – de échte jij, met je behoeften, grenzen en waardigheid intact.

Het is tijd om jezelf te ‘herprogrammeren’. Het is tijd om alleen nog met mensen om te gaan, die jou waard zijn.