‘Hé’? Hoor ik je denken…
Ja, toch is het zo. Als je nog ín een dergelijke situatie verkeerd of nog herstellende bent, is het niet erg waarschijnlijk dat je je dit voor kunt stellen. Maar, als je jezelf boven dergelijke ervaringen uit weet te werken dan beschik je over een oerkracht. Als je bijna verzopen, vertrapt, gebruikt, geisoleerd, belasterd en tot het uiterste gedreven, tóch weer boven komt dan schuilt er een survivor in je. Óf je verdrinkt en komt er nooit meer uit, óf je komt er krachtiger uit dan ooit.
It’s up to you.
Narcistisch misbruik is een zeer traumatiserende en destructieve ervaring en de gevolgen zijn groot. Het is een misvatting dat het een extreme vorm van liefdesverdriet is (in het geval van een romantische relatie). Dat is het beslist niet en ook absoluut niet hiermee te vergelijken. De gevolgen van psychologisch/emotioneel/narcistisch misbruik worden ernstig onderschat.
Narcistisch/emotioneel/psychologisch misbruik (noem het hoe je wilt) komt vaker voor dan mensen denken. Maar zelfs slachtoffers hebben dit lang niet altijd in de gaten. Vaak, en vooral in het begin heb je niet in de gaten wat het precies is dat jou uitput, wanhopig, depressief en gestrest en zelfs ziek maakt.
Veel slachtoffers hebben meestal ook niet door dat ze langzaam geïsoleerd raken van familie en/of vrienden. Maar ook van jezelf, degene wie jij in de kern bent. Ook van jezelf raak je ver verwijderd, je eigen persoonlijkheid gaat aan ‘gort’. Het misbruik is onzichtbaar en sluipend en dit ziet er heel anders uit dan mensen zich voor kunnen stellen. Meestal ‘ziet’ men zelfs helemaal niets. En wat ook niet helpt is dat er over het algemeen een oppervlakkig en verkeerd beeld bestaat, over hoe misbruik eruit ziet:
“Blauwe plekken, gebroken arm, striemen, blauw geslagen ogen of verkracht – en het beeld van het slachtoffer; dit moet wel een huilend kwetsbaar verlegen angstig, kwetsbaar mensje zijn – aan de ene kant – en het agressieve dominante type, met dreigende kille blik, luide stem, iemand die tiert en scheldt of niet toerekenings vatbaar gedrag vertoont, stalkend, dreigend, vloekend, scheldend, opgeheven vuist of erger – aan daders kant…”
Dát type misbruik is bekend en zichtbaar. Iedereen is het over dát type misbruik wel eens; het is strafbaar en ontoelaatbaar. Het is dan meestal duidelijk wie slachtoffer is en wie dader, hoewel dat in realiteit niet zo hoeft te zijn… Slachtoffers zijn naar de buitenwereld niet zelden sterke, zelfstandige en mondige mensen. En….
Degene die zó tot wanhoop werd gedreven, die langdurig zó werd gepest, gedomineerd, vernederd en gemanipuleerd dat hij of zij overging tot fysiek geweld lijkt dan dader, maar is in werkelijkheid juist slachtoffer die de hel van psychologisch misbruik niet meer kon dragen. Er kan aan fysieke mishandeling dus een hele historie van psychisch/emotioneel misbruik aan vooraf zijn gegaan bij degene die dan dader lijkt. Niet dat fysiek geweld ooit de oplossing of goed te praten is. Maar dit, ‘het strafbare’ zou nét zo moeten gelden voor emotioneel/psychologisch misbruik. Psychologisch/narcistisch misbruik is minstens net zo schadelijk als fysiek misbruik dat is, zoniet nog veel schadelijker. Indirect is narcistisch misbruik daarbij ook fysiek geweld omdat het daadwerkelijk je gezondheid en immuunsysteem aantast.
En wat te denken van kinderen die opgroeien bij zulke ouders. En de vaders of moeders die zich uit zo’n relatie proberen te redden maar hun kinderen daarbij verliezen aan de manipulatieve narcistische ouder. Ouders die niet door ‘het systeem’ of de hulpverlening begrepen of geloofd worden. En erger; zelfs beschuldigd worden en hun kind niet meer krijgen te zien (ouderverstoting). Juist de ouder waar de kinderen wél veilig bij zijn. De ouder die zelf slachtoffer werd van een narcistische ex, verliest ook nog zijn/haar kinderen die niet kunnen doorzien dat ze gemanipuleerd worden om de gezonde ouder te verstoten. De schade is enorm.
En het is dit soort misbruik waar het hier over gaat. Het onzichtbare, het psychologische/emotionele geweld. De geniepige manipulaties, onderhuidse – altijd onzichtbaar voor anderen, vernederingen – machtspelletjes, de ‘two faced’ mensen die naar de buitenwereld zo charmant, oprecht en liefdevol lijken.
Weinig mensen herkennen dit type misbruik, weinig mensen hebben enig idee waar een narcist toe in staat is. Maar het heeft extreme gevolgen voor het doelwit; emotioneel, mentaal, fysiek, sociaal en meestal ook financieel.
Slachtoffers hebben daarbij vaak ook nog te maken met klakkeloos harde en zeer onterechte oordelen van een onwetende omgeving. Onwetende oordelende omstanders en erger; enablers en ‘flying monkeys’ van de narcist (een goed Nederlands woord is hier niet voor). .
In veel gevallen wordt het misbruik zelfs door het doelwit niet opgemerkt, te laat of zelfs nooit. Dat wil niet zeggen dat ze er niet onder lijden. Zij zijn langzaam zó ver van zichzelf afgedreven dat ze het niet door hebben en herkennen niet de oorzaak ervan. Velen komen zelfs voor hun narcistische naaste op, terwijl ze hun misbruik blind ondergaan.
Laat staan dat de buitenwereld iets merkt, tot het te laat is. En dan is het het doelwit wiens leven, reputatie en gezondheid kapot is. Er zijn heel wat mensen tot zelfmoord over gegaan omdat ze geen uitweg meer zagen noch hulp of begrip konden vinden. Dit is, hoe ver narcistisch misbruik kan gaan.
Complex PTSS en/of Codependency
Er zijn veel mensen die pas na hun 40ste of zelfs 50ste of 60ste levensjaar beseffen, dat ze een narcistische vader, moeder of familielid hadden. Ze wisten niet beter. Een kind wéét niet dat het psychologisch/emotioneel wordt mishandeld en kan dit tot ver in zijn of haar volwassen leven nog niet zien. Een kind weet niet dat het gemanipuleerd wordt. Sterker; veel volwassenen hebben dat zelfs niet door…
Maar deze mensen lopen later in hun leven tegen steeds meer problemen op en ontwikkelen ernstige klachten die ze nooit begrijpen, zoals bijvoorbeeld complex ptss, een vorm van ptss. Of codependency, waarin iemand zich voortdurend wegcijfert ten koste van zichzelf om anderen tevreden te houden of hen ‘te redden’. Of ze hebben last van – en zijn heftige fysieke en emotionele reacties als ‘normaal’ gaan ervaren. Ze leggen zich erbij neer maar zijn doodongelukkig en voelen zich steeds leger, vermoeider en depressiever. Codependentie is een overlevingsmechanisme, waar narcisten feilloos op inspelen en misbruik van maken. En codependende mensen faciliteren op hun beurt het misbruik (meestal onbewust).
Maar er zijn ook mensen met wél een veilige stabiele jeugd, die pas later in een relatie of situatie terecht komen waarin ze alsnog ‘breken’ door narcistisch misbruik. Oorspronkelijk sterke, positieve en gezonde mensen zijn beroofd van hun identiteit, gezondheid en levenslust als zij uit situatie komen waar langdurig narcistisch misbruik speelde.
Verborgen gewetenloos misbruik
Sluipend langzaam is -je niet goed voelen – niks waard vinden -leven met constante stress, angst, wantrouwen en verwarring, depressie, eenzaamheid, uitputting – en zelfhaat normaal geworden. Langzaam ontwikkel je een vorm van PTSS, zonder het door te hebben. Je (over)leeft met klachten die ‘er in zijn geslopen’ en de je niet kunt duiden. En je ziet het zelf niet, of niet goed genoeg. Bovendien raak je letterlijk verslaafd aan zo’n relatie en niet omdat het zo lekker is….Dat maakt het nóg moeilijker om los te komen.
Verwarring, angstgevoelens, wantrouwen, stress, concentratie -en slaapproblemen, laag zelfbeeld en zelfs zelfhaat zijn ‘normaal’ geworden. Mensen weten dus zelf vaak niet dat narcistisch misbruik de oorzaak van hun klachten is. En die klachten zijn al zo dagelijks dat dit hun normale standaard is geworden, ze raken er blind door. Niet letterlijk, maar figuurlijk. Dat maakt dat er helaas meestal een verkeerde of onvolledige diagnose volgt.
Mensen raken depressief, burnout, angstig, eenzaam, overgevoelig, reactief, nerveus, geïsoleerd en ontwikkelen Complex PTSS tot uiteindelijk zelfs ernstige lichamelijke ziektes. Narcistisch misbruik heeft dus vergaande fysieke, emotionele, sociale én financiele gevolgen.
Door professionals zoals huisartsen en therapeuten worden op zichzelf staand lijkende klachten niet altijd herkend als gevolg van narcistisch misbruik. De client wordt dan behandeld voor bijvoorbeeld depressie of burnout of een angststoornis of krijgen het stempel ‘paranoia’ wat ze beslist niet zijn, want ze de angsten die ze hebben zijn meer dan gegrond en beslist niet gebaseerd op waanbeelden, zoals bij paranoia het geval is.
Maar als de oorzaak niet wordt herkend, raakt het probleem niet opgelost en worden klachten alleen maar erger. Of er wordt teveel gekeken naar de verantwoordelijkheid en oplossing bij het slachtoffer. Die verantwoordelijkheid ligt daar uiteindelijk ook… maar alleen als en pas wanneer (h)erkend wordt dat hij of zij slachtoffer is van een misbruik situatie met iemand anders, waar geen enkele normale communicatie en oplossing mee mogelijk is, ooit. Hij of zij zal eerst los van die persoon en situatie moeten komen. Anders is er geen herstel mogelijk.
En als er door een therapeut of arts, geadviseerd wordt relatietherapie te proberen met de narcistische partner of de oplossing ‘in zichzelf’ te zoeken, is het einde zoek. Want hoewel dit in ‘normale’ gevallen een goed advies kan zijn; in een relatie met een narcist of psychopaat werkt dit niet, en erger. Het houdt jou als slachtoffer alleen nog maar meer in de greep en het misbruik zal zelfs erger worden.
Als iemand gevangen zit in een kooi met een hongerige leeuw en diegene staat doodsangsten uit, dan geef je hem geen pilletje voor een angststoornis, maar je (h)erkend dat die angst gegrond is. Dan bevrijdt je de persoon onmiddelijk uit de kooi en verwijdert hem/haar van de leeuw. Je erkent dat er geen oplossing samen met of van een onuitputtelijk hongerig roofdier kan komen, ooit!
Pas als degene los en verwijderd is van wat het gevaar veroorzaakt, onstaat er veilige ruimte om te kunnen herstellen. En daar begint de verantwoording (voor zijn/haar eigen herstel) van het slachtoffer. Zolang gevangen in de kooi met de leeuw (en zijn maatjes), heeft werken aan een angststoornis, burn out of depressie geen zin.
Eenmaal uit de kooi bevrijd, wordt duidelijk dat jij niet aan een angststoornis hebt geleden, maar daadwerkelijk in een levensbedreigende situatie verkeerde waarin elk mens een angst – burn out -of depressie ‘stoornis’ zou krijgen.
Ik zie het dan ook niet als stoornis, maar als normale reactie (met verregaande gevolgen) op abnormaal pathologisch gedrag van een ander.
Helaas krijgen veel slachtoffers alleen dat ‘pilletje’, omdat de leeuw niet gezien wordt…
Er gaat door narcistisch misbruik en de onwetendheid hierover een groot potentieel verloren. Talentvolle mensen die geisoleerd en volledig opgebrand zijn geraakt. Zij raken niet zelden in de ziektewet, WAO of bijstand. Ze raken soms hun baan kwijt, maar ook vrienden, familie en soms zelfs hun kinderen. Én… meestal ook reputatie, door lastercampagnes van de gewiekste narcist(e) en enablers. Gezonde empatische mensen belanden bij de psycholoog/therapeut, door de pathologie van een naaste die daar eígenlijk zou moeten zitten.
Mensen die langdurig te maken hebben met emotioneel misbruik, komen niet meer aan zelfzorg toe. Laat staan aan het ontwikkelen van hun potentieel. Er is geen andere ruimte meer dan overleven in mentale, emotionele, fysieke, sociale en ook in financiele zin.
Narcisme heeft een ernstig onderschat, negatief effect op de hele maatschappij en er zijn te weinig mensen die dit zien. Het is misbruik is sluipend ‘subtiel’ en verborgen en zeer destructief, voor velen. Voor mannen en vrouwen.
Herstellen
De weg van herstellen is niet eenvoudig en wordt door de buitenwereld en zelfs door professionals dus meestal geheel niet begrepen. Zie maar eens de juiste hulp te vinden terwijl er bovendien in hulpverleningsland ook narcisten werkzaam zijn en veel therapeut veel te weinig of te oppervlakkige kennis hebben van dit onderwerp waardoor je goed bedoelde, maar schadelijke ‘adviezen’ krijgt…
Herstellen én overwinnen vraagt vaak om een reconstructie van jezelf, hoe gek dit ook klinkt. Niet, dat je niet goed was zoals je was. Maar er is jou een duistere realiteit overkomen, die helaas écht bestaat. En waar je in eerste instantie niets aan kon doen, waarvan je het bestaan niet kon vermoeden.
Tot nu… want nu je het herkent moet je aan de slag, met jezelf! Met jezelf aan het werk gaan is de enige weg om te herstellen. Uiteindelijk zul je gaan begrijpen dat dit niet alleen het beste is voor jezelf, maar ook het beste ‘antwoord’ is aan de narcist. Gezien er op juridisch vlak weinig kans is op gerechtigheid, is de beste ‘payback’, dat jij loskomt, herstelt, herpakt en overwint. Zodat de narcist waar je mee te maken had, maar ook degenen die je nog zult ontmoeten, geen enkele vat meer op je krijgen.
Je hebt een realiteit ervaren die jouw onschuld heeft weggevaagd. Je hebt ervaren dat er een dynamiek bestaat waarin geen normale menselijke regels gelden. Waar integriteit, waarheid, rechtvaardigheid en realiteit helemaal niets waard zijn. Een realiteit die velen om jou heen niet willen of durven te zien. En, dat die realiteit die helaas vaker voorkomt dan je zou vermoeden.
Het woord narcist wordt tegenwoordig te pas en te onpas gebruikt. Maar het oppervlakkige beeld dat bestaat over “de narcist” dekt meestal nog geen één procent van wat het wérkelijk inhoudt. Narcisten hebben zeer complex gedrag en het soort misbruik is dat ook. Met lijstjes als ’10 kenmerken van de narcist’, kom je er écht niet. Er bestaat ook niet zoiets als ‘de‘ narcist. Ten eerste zijn er verschillende type narcisten, maar zelfs twee narcisten van hetzelfde type, zul je niet direct herkennen.
Hoe kapot en in shock je nu misschien ook bent als je deze vorm van misbruik hebt meegemaakt (vaak is de schok op z’n heftigst als je er daadwerkelijk uitstapt); deze ervaring is na je herstel uiteindelijk de voorsprong die je krijgt op mensen die hierover nog in (gevaarlijke) onschuld verkeren. De ervaring dwingt jou op een hardhandige manier jezelf te leren kennen en aan jezelf te werken. Het dwingt je keuzes te maken die veel mensen niet zullen begrijpen, het dwingt jou voelsprieten te ontwikkelen waarbij je sneller de eerste signalen zult herkennen en leert hierop te anticiperen. En dat vergt moed. Bij het herstellen gaat het over jou. De focus moet naar jou, omdat dit het enige is waar je controle over hebt en dit ook het enige is dat jou veel op zal leveren.
Tijdens je herstel zul je gaan zien dat je (waarschijnlijk) onbewust het misbruik zelf bent gaan faciliteren, hoe vervelend dat nu misschien ook klinkt… Tijdens het traject “loskomen van de traumaband” ga je hiermee (onder andere) aan het werk. Dat is nodig om jezelf in de toekomst te beschermen en types als narcisten geen enkele invloed of ‘macht’ meer te geven.
Oppervlakkig beeld…
Narcisme en psychopathie komen dus vaker voor dan je denkt. Mensen met deze stoornis leven ongemerkt tussen ons in, in alle lagen van deze maatschappij. Mannelijk en vrouwelijk, je komt ze overal tegen zonder het te weten. Het zijn vaak uiterst charmante ‘vriendelijke’ mensen waarvan niemand de narcist of psychopaat achter het vriendelijke masker, ooit zou vermoeden. Dat is het enge, dat is het gevaarlijke.
Dit komt o.a. door het oppervlakkige, vaak misleidende plaatje dat in de media wordt geschept. Het gaat meestal niet verder dan het schetsen van soort ‘Hannibal Lecter beeld’ als ‘de psychopaat‘ en de arrogante selfies nemende ‘bralbak’, als ‘de narcist‘. Dit beeld is heel misleidend. De meeste mensen zullen daarom narcistich / psychopatisch gedrag niet herkennen omdat ze alleen die plaatjes voor ogen hebben.
Het beeld dat bestaat over de narcist of de psychopaat/sociopaat zit er dus vaak naast of raakt alleen maar de oppervlakte van de oppervlakte. Niet elke psychopaat, moord. Niet elke narcist neemt alleen maar selfies of is openlijk arrogant. Niet elke psychopaat martelt anderen fysiek (wél psychologisch). Niet elke narcist is (openlijk) een ijdele gladde jongen of diva. Voor de buitenwereld lijken het vaak juist heel charmante, sociale of liefdevolle en zelfs aandoenlijke types. Verborgen narcisten zijn zelfs heel verlegen, ‘lieflijk’ en/of kwetsbaar in hun uitstraling, maar niet minder gevaarlijk.
Het zijn mensen die vaak prima presteren in de ‘normale’ maatschappij en zij mengen zich niet zelden juist in ‘goede doelen’ zaken en op plekken waar ze veel ‘hulp’ kunnen bieden of in het middelpunt staan/een podium hebben op de één of andere manier . Hierdoor lijken het vaak heel empatische mensen te zijn. Daarom zijn bijvoorbeeld de werelden van de hulpverlening, goede doelen en religie en spiritualiteit heel aantrekkelijke gebieden voor narcisten. Daar vind je namelijk mensen die op zoek zijn, kwetsbare mensen, mensen die iets nodig hebben…Of juist de beroepen waar ze een ander soort macht hebben of podium, letterlijk of figuurlijk. Poelen van narcistische voeding en potentiele slachtoffers voor narcisten.
Dat wil niet zeggen dat slachtoffers van narcisten altijd kwetsbare, breekbare types zijn. Vaak zelfs juist niet…maar ergens toch zijn ze getrapt in het spel van de narcist…
Zelfs als je heel ervaren bent, dan kun je je nog steeds vergissen en niet door hebben dat je te maken hebt met een narcist. Narcisten zijn dermate sluw in zichzelf anders presenteren dat je het lang niet altijd snel herkent. Iemand als narcist herkennen, vraagt meestal eerst intensief, regelmatig en langdurig contact voor je signalen gaat zien (of voelen).
De meeste mensen zullen dus nooit vermoeden, dat de vriendelijke, vaak zelfs aandoenlijke persoon die ze denken te kennen narcist of psychopaat is. Het doelwit van zo iemand weet dit helaas wel, die ziet achter de schermen sadistisch en zeer manipulatief, en vaak shockerend gedrag op zich gebotvierd.
Meestal is dit één naaste, soms meerdere naasten, in ieder geval iemand die veel met de narcist omgaat. Maar zelfs andere naasten of familieleden zien of merken het niet altijd. En…. zij willen het vaak ook niet zien. Uit zelfbehoud. En erger; vaak ook hemelen naasten, hun narcistische familielid of partner zelfs enorm op naar de buitenwereld. Bewust of onbewust doen zij dit uit zelfbehoud, uit angst, uit een aanvoelen dat ze het volgende doelwit kunnen worden. Voor de buitenwereld is die angst onzichtbaar. De buitenwereld ziet alleen het perfecte mooie en ‘liefdevolle’ plaatje.
Of het beeld van familieleden of andere naasten is vertroebeld of vervormd of de andere familieleden zijn ook narcistisch. Het is hen met de paplepel in gegoten dat elke vorm van tegengas of “niet-adoratie” zeer nare gevolgen heeft. Dus leer je al vroeg je narcistische ouder of naaste alleen maar te gehoorzamen en te bewonderen, liefst publiekelijk.
Zelfs bínnen de familie en gezin, weten narcisten en psychopaten feilloos van masker te wisselen zoals een kameleon dat doet. Het is meestal één, geisoleerd doelwit dat het ware gezicht van de narcist ziet. De rest kijkt weg, of ziet het werkelijk niet of helpt de narcist zelfs mee óf is zelf ook narcistisch. Voor het doelwit is dit een eenzame en heel beangstigende ervaring. Ineens ervaar je dat je als slachtoffer van ernstig misbruik niet hoeft te rekenen op steun van je omgeving, soms zélfs niet je eigen vrienden of familie. Dit is een zeer traumatische ervaring, bovenop het trauma van het misbruik zelf.
Harde les
Als jij je herstel grondig en moedig aanpakt, zul je de signalen van narcisten uiteindelijk sneller herkennen. Dan zul je ook gaan zien, hoever je zélf bent gegaan in het faciliteren van de narcist zijn machtspelletjes.
Aiii…dat is niet fijn om te lezen…
Maar hierin ligt heel een leerzaam stuk over jezelf….In hoeverre heb jij jezelf laten verleiden het misbruik toe te laten? Dat is een harde soms moeilijk te verteren waarheid. En toch is dit één van de aller belangrijkste lessen om naar te kijken zolang je vatbaar bent voor narcistische types. Zij weten jou dus (nog) te raken. Ze raken jou vooral in je eigen kwetsbare deel, daar waar je zelf geen of te weinig eigenwaarde voelt. Zowel in de lovebombfase als in de devaulatiefase raken narcisten jou diep. Ze pakken jou volledig in en daarna kwetsen ze jou tot op het bot. Narcisten hebben zeer sensitieve voelsprieten voor waar jij gevoelig voor bent, wat jou raakt, waar je naar verlangt én waarmee je het diepst te kwetsen bent.
Als jij dat kwetsbare deel goed kent en hier zelf zorg voor gaat dragen én er de leiding over neemt, sta je stabieler. Het maakt je minder gevoelig voor manipulaties en verleidingen. Je laat je dan niet snel meer inpalmen. Voor vleierij ben je ongevoelig geworden. Je bent niet snel meer onder de indruk. Charmes van iemand zijn misschien leuk, maar jij ‘wiebelt’ er niet meer door. Je bent niet zo snel meer ‘in awe‘ noch laat je niet snel meer overhalen, manipuleren, omkopen of bedreigen.
Je weet wie je bent en zorgt voor je eigen behoeftes en je kwetsbare kant. Je gaat steviger staan, van waaruit je betere (gezondere) keuzes maakt voor jezelf. Dát maakt je dus niet meer of tenminste, minder gevoelig charmes en/of manipulaties van wie dan ook.
Dan wordt het onderwerp narcisme automatisch ook steeds minder interessant. Bij narcistisch misbruik is het dus héél belangrijk dat je naar jezelf leert kijken en aan het werk gaat met jezelf. De narcist kun je niet veranderen en dat is ook niet jouw taak of verantwoording.
Het is dus nogmaals, na elke ervaring met narcisten nog steeds niet zo dat je andere narcisten zult herkennen. Ook deskundige en ervaren mensen, kunnen steeds weer opnieuw om de tuin worden geleid. Je zult soms zelfs pas na jaren nog meer narcisten ontdekken in je omgeving, waarvan je het eerst niet zag. Dat hoef je jezelf niet kwalijk te nemen. Wat belangrijk is, is dat je leert luisteren naar jezelf en de signalen die je lijf je doorgeeft. En wie je ook voor je hebt, jij jezelf ten alle tijde tot prioriteit durft te maken.
Als jij je herstel grondig, geduldig en met moed aanpakt, zul je ongezonde en manipulatieve signalen sneller herkennen. Dan weet je beter hoe je hier mee om moet gaan. En dát wapent je en geeft jou een voorsprong op degenen die het niet herkennen.
Blaming the victim
Ook ontdek je (waarschijnlijk) dat de ervaring de kijk op jezelf, op andere mensen en de wereld heeft veranderd. De ervaring van narcistisch misbuik is één van de meest harde lessen die je kunt krijgen. Zeker als je ook nog te maken krijgt met ongebrip of daarbovenop zelfs misbruik van omstanders van de narcist. Of erger; ook nog misbruik binnen de hulpverlening. Want dat gebeurt zeker ook.
Opnieuw getraumatiseerd worden door omstanders of zelfs in de hulpverlening, is een bekend thema bij slachtoffers van narcistisch msibruik. Deze maatschappij is nog niet zover, dat je per definitie van omstanders hulp kunt verwachten. Misbruik aan het licht stellen, is voor het slachtoffer vaker juist meer her-traumatiserend, dan dat het hen helpt.
Zie ook wat er met klokkenluiders gebeurt. Je kunt dit één op één naast elkaar leggen met waneer je zelf misbruik of misstanden aan het licht brengt. Wanneer de dader een persoon met macht, aanzien, populariteit en status is, of dit nu binnen een gezin, een bedrijf of gemeenschap is; als slachtoffer sta je dan meestal volledig alleen. En erger; jij komt aan de schandpaal, niet de dader. Hierin is maatschappelijk nog veel te leren en te veranderen. Er is wat dit betreft, echt nog heel veel scheef in deze maatschappij. Niet alleen narcisten manipuleren, vaak ook hele groepen mensen om hen heen.
Omstanders van de narcist
In ernstig veel gevallen wordt niet de dader aangepakt binnen de omgeving van de narcist, maar het slachtoffer zodra zij/hij de waarheid aan het licht brengt. Dit gebeurt zelfs binnen families. Zie bijvoorbeeld de moeders die weten van seksueel misbruik van hun kind door vader of opa, en zij haar kind niet beschermt…of het kind zelfs straft omdat het vertelt wat hem of haar overkomt. Je denkt “dat dit niet waar kan zijn?” Reken maar! En of dit vaak gebeurt. Je ziet deze dynamiek overal en nergens terugkomen; “blame the victim” want dat is de veiligste (laffe) weg voor omstanders.
Die nare, pijnlijke gênante waarheid (misbruik binnen het gezin/bedrijf/gemeenschap) maakt nl. het mooie plaatje, de illusie van ‘the perfecte familie, business of gemeenschap kapot. In zo’n geval moet plots de moeder of aanhoorder een shockerend pijnlijke realtiteit aanvaarden. En daarop gebaseerd moet hij of zij ernstig ingrijpende en beangstigende keuzes maken met vergaande gevolgen. Heel veel mensen kunnen dit niet aan…En dus, is de ‘easy way out’… het slachtoffer buiten te sluiten, niet te geloven, te beschuldigen…Dit is dus óók misbruik. Misbruik bovenop het misbruik dat al plaatsvond. Een ernstig zieke dynamiek die helaas echt geen uitzondering is.
Zo wordt niet de dader, maar de boodschapper de mond gesnoerd, zelfs al is het een kind. Dit is waar veel slachtoffers van (narcistisch) misbruik, naast het misbruik zelf, ook nog mee dealen; een omgeving die zo’n realiteit niet aan kan waardoor je alleen staat en erger; tot zondebok wordt gemaakt.
Zie vooral ook wat er gebeurt met de mensen die misbruikt worden/werden door machtige en populaire bekende mensen (politici, acteurs, filmsterren, artiesten, guru’s, sekteleiders, machtige ondernemers en andere ‘leiders’). Jarenlang houden slachtoffers het misbruik dat ze ondergingen met zo’n persoon, voor zich. Omdat ze allemaal ervaren dat ze niet geholpen noch geloofd zullen worden. “Fans”, aanhangers en omstanders verdedigen hun idool of leider tot in het uiterste. Zij kunnen die nare realiteit over die persoon niet aan ten eerste en ten tweede moeten ze dan over zichzelf gaan inzien dat ze ergens “in zijn gestonken….”. Ook dat is iets wat veel mensen niet kunnen.
En dus wordt degene die verteld wat hem of haar is overkomen verstoten, vertrapt, verguisd. Dit is een enge en zeer gevaarlijke dynamiek in de hele maatschappij. Wereldwijd.
Als slachtoffers eindelijk naar voren treden met hun verhaal, merken ze dus al snel dat ze niet gesteund, maar beschuldigd worden of erger, zelfs opnieuw bedreigd. (“je zal wel op zijn geld uitzijn” of “je zult het wel uitgelokt hebben” of je deed het voor de aandacht” of “zeg maar niks, want je zult het toch niet winnen”).
Er zijn voorbeelden te óver van mensen die door machtige, populaire, bekende of beroemde mensen jarenlang zijn misbruikt, soms seksueel, soms fysiek, maar zeker net zo erg, psychologisch, emotioneel en/of financieel.
Deze slachtoffers krijgen de wereld aan beschuldigingen en lastercampagnes over zich heen. Zij worden verbannen, uigescholden of zelfs bedreigd. Groepen ontwetende fans, aanhangers of belanghebbenden die hun ‘held’ of leider willen beschermen, zelfs ondanks bewezen waarheid.
Als ‘jouw’ narcist minder status, macht of populariteit heeft, is de kans groot dat jij hier hopelijk en gelukkig niet mee hoeft te dealen…
Eigenlijk beschermen al die mensen, die de waarheid over hun idool of leider niet aankunnen, de illusie die ze van hun ‘held’ hebben. Die illusie zijn velen niet bereid op te geven. Het beeld dat ze al jaren hebben van die persoon, waar ze zo tegenop kijken, blijkt niet te kloppen. Dat kunnen ze niet aan, het morrelt aan hun wereldbeeld en dat is te bedreigend. Een realiteit die slachtoffers al hebben doorstaan. Dus… moet de boodschapper, de truth-teller uit de weg. Dit is in de geschiedenis al duizenden keren gebeurd en het gebeurt nog steeds. Dat is eng en narcistisch an sich.
Toxisch gedrag en misbruik van omstanders, bovenop het misbruik dat je als slachtoffer al hebt doorstaan maakt dit type misbruik ongelofelijk zwaar. Het maakt dat je echt overal alleen voor staat en dit ook duidelijk zo voelt. Er is weinig bedreigender dan dat; dat je niet wordt beschermd, maar juist nog meer wordt vertrapt terwijl je al vertrapt was…
Je wereld -of mensbeeld verandert volledig. De wereld blijkt dus helemaal niet zo onschuldig en veilig. Denk alleen al aan de holocaust en hoe dit in godsnaam heeft kunnen gebeuren…. Zelfde dynamiek in het groot, in het extreme. Hitler en c.s. hadden namelijk geen enkele poot aan de grond gekregen, zonder aanhangers en massa’s aan bange beïnvloedbare omstanders. Je vertrouwen in mensen breekt en niet onterecht. Je bent niet gek, je bent niet zwak, je bent niet gestoord; dit gebeurt echt, overal en dagelijks. I’ve been there …
Moed
Om dit te overwinnen, dwingt het jou te kijken naar jezelf. Wie ben ik? Waar sta ik. Wat wil ik. Waar liggen mijn grenzen. Welke signalen geeft mijn lijf? Wie zijn mijn echte vrienden? Kan ik er nog vanuit gaan dat mensen te vertrouwen zijn?
Je hebt alleen controle over jezelf. De buitenwereld kun je niet veranderen, dus ligt daar jouw taak. Bij jezelf.
Narcistisch misbruik is, met het mes op je keel verzuipen óf met de moed van een leeuw, alles loslaten, nieuwe keuzes maken, aan jezelf werken en je grenzen bewaken, jezelf afbakenen en pas weer openstellen als je hersteld bent. Vooral als de narcist(e) waar je mee te maken had, veel invloed en/of macht heeft in zijn/haar omgeving.
Het betekent met enorme moed, pijnlijke waarheden in de ogen durven aankijken, waarheden die anderen niet begrijpen, die jijzelf soms nog niet begrijpt, waardoor jij soms impopulaire, maar ijzersterke keuzes moet gaan maken.
Dit betekent soms dat je volledig alleen moet durven staan en niet mee gaat met ‘de meute’. Dat vergt heel veel moed en kracht, maar het is de enige weg naar zelfbehoud, integriteit en trouw aan jezelf.
De weg van herstel is lang maar zeker niet onmogelijk. Hoe pijnlijk en eenzaam ook; het is uiteindelijk ook een mooie weg vooral als je de vrijheid gaat ervaren, nieuwe mogelijkheden, met nieuwe energie en steviger met beide benen op de grond. Je zult het leren zien als verschrikkelijke maar waardevolle levensles. Het leert jou ook je eigen disfunctionele patronen om te buigen, kritisch te kijken naar jezelf en jezelf te up-levelen naar een hogere kwaliteit van leven.
Als het je lukt los te komen van deze traumatiserende ervaring, kun je doorgroeien naar een krachtig mens en een leven leiden waar jouw talenten, geluk en persoonlijkheid de ruimte krijgen om te bloeien…
Wat ben je dán STERK!
Heb je een klankbord, advies of hulp nodig en wil je eerst weten wat de mogelijkheden zijn en kennismaken?
